महेन्द्रनगर । दुग्ध विकास संस्थानले नियमित रुपमा दुध लैजान नआएपछि सहकारी संस्थाहरु चिन्तित बनेका छन् । कैलालीको अत्तरियास्थित संस्थानले नियमित रुपमा दुध नलगेपछि कारोबार नभएर नोक्सानी हुने चिन्तामा सहकारी संस्था परेका छन् ।
संस्थानसित सम्झौता गरी सहकारीहरुले दुध कारोबार गर्दै आएका छन् । संस्थानले सहकारी संस्थाको दुध डेरीमा आएर दुध लग्दै आएको छ । त्यसका लागि सहकारी संस्थाले किसानबाट दैनिक दुध किनेर संकलन गर्दैै आएका छन् ।
‘हामीले दुध बेच्ने संस्थानलाई हो, त्यो सम्झौता अनुसार हुन्छ, संस्थानको टयाङ्कर नियमित रुपमा आएर दुध लगे त ठिकै हुन्थ्यो’ बेदकोट नगरपालिकाको सुडास्थित साना कृषि सहकारी संस्था लि.का अध्यक्ष खगेश्वर प्रसाद पाण्डेयले भने,‘कहिलेकाँही नियमित रुपमा दुध लैजान टयाङ्कर नआउँदा दुध खेर गएर नोक्सान व्यहोर्न पर्ने अवस्था छ ।’
साना किसान कृषि सहकारीका अध्यक्ष पाण्डेयले चिसो बढेपछि केही दिनदेखि दुध लैजान संस्थानको टयाङ्कर नआएको बताए । ‘डिडिसी दुध लैजान आएको छैन, सकेसम्म त खोया, पनिर, मोही, दही बनाएर बिक्री गर्छौ, दुध पनि बेच्छौ’ उनले भने,‘अब धेरै दिनसम्म नआएपछि खपत हुँदैन, नोक्सान मात्रै हुन्छ ।’
सहकारीले सुडा चौराह र दैजीमा एक दशकदेखि डेरी सञ्चालन गर्दै आएको छ । ती दुबै डेरीमा दैनिक तीन सय लिटर भन्दा बढी दुध संकलन हुने गरेको अध्यक्ष पाण्डेले बताए ।
दुग्ध विकास संस्थानले साना किसान सहित जिल्लाभरका विभिन्न सहकारीले सञ्चालन गरेका सहकारीबाट दुध लैजाने गरेको छ । संस्थान नआएको दिन दुधबाट सहकारीले मिठाई, पनिर लगायतका वस्तु उत्पादन गरी दुध खपत गर्दै आएका छन् ।
संस्थानले चिल्लो पदार्थ (फ्याट) र एसएनएफका आधारमा सहकारीलाई रकम उपलब्ध गराउँदै आएको छ । त्यस अनुसार प्रति लिटर ६० रुपैँयादेखि एक सय १७ रुपैँयासम्म सहकारीलाई आउने गरेको सञ्चालकहरु बताउँछन् ।
चिसो मौसमका दुई महिना पुस र माघ बाहेक अन्य सबै महिना दुधको कारोबार हुने गर्छ । चिसो मौसममा आपूर्ति कम हुने भएकाले संस्थाले नियमित रुपमा सहकारीबाट दुध लैजान नआएको सहकारी सञ्चालकहरु बताउँछन् । उनीहरु संस्थानले दुध लगेर पाउडर बनाएर पछि बिक्री गर्न सक्ने बताउँछन् ।
‘अहिले दुध लगेर पाउडर बनाएर प िबिक्री गर्न सकिन्छ, तर पछि भारतबाट पाउडर किन्न अहिले दुध लगि रहेको छैन’ एक सहकारीका सञ्चालकले भने,‘अहिले हामी नोक्सान खान्छौ, पछि भारतको पाउडर खानु पर्ने बाध्यता हुन्छ ।’
